กาลครั้งหนึ่งในสวนเล็กๆ ที่มีแสงแดดส่องอยู่ มีเมล็ดพันธุ์เล็กๆ นอนอยู่ในดินนุ่ม เมื่อฤดูใบไม้ผลิมาถึงและแสงแดดเริ่มอบอุ่น เมล็ดพันธุ์น้อยรู้สึกถึงความรู้สึกแสนวิเศษภายในมัน
“ฉันอยากตื่นขึ้น!” เมล็ดพันธุ์น้อยคิด “ฉันอยากออกมาจากดินนุ่มที่มืดมิดนี้ที่ฉันนอนหลับอยู่ ฉันอยากเห็นสวนสวยที่อยู่อีกด้านของฉัน”
แล้วฝนก็ตกลงมาอย่างแรง และเมล็ดพันธุ์ก็ถูกน้ำชุ่มโชก
“โอ้ ไม่!” มันคิด “ตอนนี้ฉันเปียกมาก ฉันจะไม่มีวันลุกขึ้นได้ มันเหมือนกับอยู่ที่ก้นแม่น้ำ; ฉันจะจมน้ำ โอ้ ไม่!”
แต่นั่นไม่เป็นความจริงเลย เพราะเมล็ดพันธุ์แค่พองตัวและแตกรูออกมา ชิ้นส่วนสีขาวเล็กๆ ปรากฏขึ้นที่ด้านหนึ่งของเมล็ด
“โอ้ ทำไมฉันถึงคิดว่าฉันจะจมน้ำ!” เมล็ดพันธุ์คิด
ดังนั้นปลายสีขาวเล็กน้อยจึงเติบโตขึ้นเรื่อยๆ มันทะลุผ่านดินนุ่มไปสู่แสงแดด เมื่อหน่อเล็ก ๆ ของมันโตขึ้นเหนือดิน น้ำฝนที่หยดอยู่บนหัวและใบของมันประกายระยิบระยับเหมือนอัญมณีในแสงแดด
ในที่สุด สิ่งที่เรียกว่าแสงแดดอบอุ่นใหญ่ก็ส่องลงมาให้กับต้นพืชน้อยที่พยักหน้าและก้มหัวต่อสายลมอ่อนโยน ต้นไม้เล็กๆ รู้สึกมีความสุขมากใต้แสงแดดอุ่น และมันพูดกับตัวเองว่า “โอ้ ที่นี่สวยงามมาก! แต่ฉันอยากเป็นต้นไม้ใหญ่! จะดีแค่ไหนที่จะนั่งอยู่ใต้ร่มเงาของฉัน คิดถึงทุกอย่างที่เคยเกิดขึ้นเมื่อครั้งยังเด็ก! แต่ฉันคิดว่าฉันจะไม่มีวันเติบโตขึ้น ฉันจะเป็นแค่ต้นพืชเล็กตลอดไป และฉันแน่ใจว่าฉันจะไม่มีลำต้นหนาและกิ่งก้านที่สามารถถือใบไม้สีเขียวหนักๆ ของฉันได้ ฉันควรอยู่ในที่นอนเฉยๆ ฉันไม่แน่ใจว่าฉันจะเติบโตได้เหมือนต้นไม้ใหญ่ที่ฉันเห็นเมื่อครั้งก่อนที่อยู่ขอบป่า”
โชคชะตา เมื่อเมล็ดพันธุ์น้อยพับใบเล็กๆ ของมันและไปนอนในตอนเย็น คนทำสวนคนใหญ่เดินผ่านมา ชื่อของคนทำสวนคือธรรมชาติ และเขาพูดกับตัวเองว่า “นี่เป็นต้นพืชที่น่ารัก! มาเถอะ! เธอจะไปชมต้นไม้ใหญ่ในป่าที่มีลำต้นหนาเป็นเหมือนถัง และกิ่งก้านที่แผ่ขยายไปหลายร้อยไมล์ เธอสามารถนอนใต้ท้องฟ้าสีน้ำเงินทุกคืนและเห็นดวงดาวที่สว่างไสว เหมือนที่เด็กเลี้ยงแกะทำ ใช่ เธอจะไปที่ป่ากรีน”
และในวันถัดมา เมื่อเมล็ดพันธุ์น้อยตื่นขึ้นมาเจอแต่ดินอยู่ใต้ตัวมัน และไม่มีท้องฟ้าหรือแสงแดดอยู่เหนือมัน มันโกรธมาก
“โอ้ ไม่!” มันร้อง “ฉันโง่มากที่คิดว่าคนทำสวนจะนำฉันไปที่ป่ากรีน! เขาแค่เอากิ่งเล็กๆ สนามรอบตัวฉัน และมีสาขายาวๆ หนึ่งอันอยู่ตรงเหนือที่ยืดจากซ้ายไปขวา ท่อเล็กๆ นั้นจะเป็นห้องขังของฉัน! มองดูที่ปลายทั้งสองด้านของมัน; มันยื่นออกไปนิดหน่อยกว่าขอบดิน โอ้ และดูที่รูกลมเล็กๆ ที่ทั้งสองด้าน; นี่คือประตูของบ้านน้อยของฉัน! ฉันหนีออกจากท่อนนั้นได้ ฉันคิดว่าฉันจะออกไป และแม้กระทั่งลงไปในสวนที่ฉันมาจาก แต่ไม่! ฉันจะอดทนมันไว้ ฉันต้องการเห็นคนทำสวนใหญ่อีกครั้ง และได้ยินว่าเขาพูดทุกคืนว่าฉันกำลังเติบโตเร็วขึ้นเรื่อยๆ ฉันรอคอยทุกคืน แต่เขาไม่เคยมาที่นี่ มันน่าจะดีกว่าอยู่ข้างนอกในอากาศบริสุทธิ์!”
วันและคืนผ่านไป เมื่อถึงวัน ต้นพืชเล็กยืนอยู่ในลมเบาๆ ที่พัดเข้ามา ในตอนเย็น ดวงดาวใหญ่ก็ตระหง่านลงมา แต่ว่าคนทำสวนไม่ได้อยู่ที่ไหน มันรู้สึกว่าอบอวลไปด้วยความเหงา แต่ลองดูสิ! มันกำลังเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว แขนเล็กๆ ของมันยืดออกไปทุกทิศทางขึ้นไปยังดวงดาว และลงไปยังพื้นโลก
วันหนึ่ง ขณะที่ต้นพืชเล็กยืนอยู่พร้อมแขนยืดสูง คนทำสวนก็ก้าวเข้ามา
“เมล็ดพันธุ์น้อยกำลังเติบโตอย่างสวยงามจนฉันไม่สามารถปล่อยให้มันอยู่ที่นั่นได้อีกต่อไป” คนทำสวนใหญ่กล่าว “ตอนนี้กิ่งไม้ที่ต้นพืชยืนอยู่ยาวพอแล้ว ฉันสามารถนำมันไปที่สวนใหญ่ได้อีกครั้งที่มันสามารถนอนหลับ! แต่เมล็ดพันธุ์น้อยรู้สึกเหนื่อยจากโลกนี้ แขนเล็กๆ ของมันหล่นเหมือนไม่สามารถถือไว้อยู่เหนือระดับดอกของมันได้ แต่ลองดูใบสีเขียวสดใหม่สิ; มันกำลังเติบโตอย่างดี! เธอจะประหลาดใจเมื่อเห็นว่ามันจะใหญ่เพียงใดในเร็วๆ นี้! ดังนั้นตอนนี้ฉันจะนำมันกลับไปยังสวนใหญ่ในอากาศหอมหวานที่การเติบโตของมันจะสามารถดำเนินต่อไป”
ดังนั้น คนทำสวนจึงนำผู้หลับไปยังสวนที่สวยงาม เมื่อมันเปิดตาขึ้นอีกครั้ง มันคิดว่าแสงแดดนั้นสว่างมากกว่าเดิม และด้วยความเขินอาย กroseก็ยิ้มและพยักหน้าให้ต้นพืชเล็ก
“โอ้ ที่นี่น่ารื่นรมย์มากไหม?” เมล็ดพันธุ์น้อยคิด “ฉันจะเติบโตและเติบโต และแล้วฉันจะสามารถเห็นทุกอย่างที่ฉันเคยเห็นเมื่อครั้งยังอยู่ในสภาพโง่เขลา”
ดังนั้น เมล็ดพันธุ์น้อยก็เติบโตขึ้นเรื่อยๆ จนคุณจะไม่มีวันเชื่อว่าที่เห็นในสวนคือสิ่งเดียวที่เคยเรียกว่าเมล็ดพันธุ์น้อย
รอบๆ สวนทั้งหมด มันกลายเป็นต้นไม้ที่เก่าแก่ที่สุด ใหญ่ที่สุด และน่าทึ่งที่สุด ลำต้นหนาและกิ่งก้านที่งดงามของมันให้ร่มเงาแก่าสวนทั้งหมดด้วยพรมใบไม้สีเขียวหนา เมื่อตอนนี้สุนัขตัวเล็กๆ และสุนัขตัวใหญ่ และเด็กเลี้ยงแกะทั้งหมดนั่งอยู่รอบๆ มัน เล่าความจริงเกี่ยวกับต้นไม้ใหญ่ และเรื่องราวนั้นเป็นเรื่องจริง ต้นไม้ที่เก่าแก่ที่สุดในดินแดนนี้อาจจะไม่แก่กว่าช่วงเวลาที่เมล็ดพันธุ์น้อยเคยมีชีวิต—ซึ่งเคยอ่อนเยาว์กว่าต้นไม้ที่เล็กที่สุดและน้อยที่สุด
ในคืนที่ไม่มีการนอนหลับครั้งหนึ่ง ต้นพืชเล็กน้อยกำลังพูดคุยกับดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม ขณะที่พวกมันจินตนาการถึงเมืองหลวงของพวกมันในโลกพื้นบ้านไกลๆ อยู่ๆ หัวของพวกมันก็ยื่นออกมาตลอดเบาะดินสีชมพูขนาดใหญ่ และถามว่า “เมื่อไหร่พวกคุณจะไป?”
พวกมันมองต้นไม้ใหญ่ที่มีโดมของใบเขียวแล้วกล่าวว่า “พวกเราจะไปข้ามทะเลที่ต้นพืชเล็กน้อยเคยลอยอยู่”
ถ้าเมล็ดพันธุ์น้อยที่เติบโตเป็นต้นเฒ่าได้ยินพวกมัน—มันต้องได้ยินอย่างแน่นอน คุณจะไม่เห็นมัน
“โอ้” การพูดขึ้นของต้นไม้กลางวัยใหญ่! “ฉันมีอายุมากแล้ว; ฉันยังจำได้ว่าเมื่อ…”
ตอนนี้เมล็ดพันธุ์น้อยกลายเป็นเขา เริ่มแลเห็นเขาฝ่ายตรงที่ต้นไม้ทุกต้นสั่นหัวและพยักหน้าต่อกัน จากนั้นพวกมันก็ติดตามกันไปโดยไม่ปิดหู และส่ายหัวของพวกมันไปจนเกือบชนเข้ากับลูกบอลทองเหลืองของดวงอาทิตย์
และจากนั้น เมล็ดพันธุ์น้อยก็เข้าใจ และเช่นเดียวกับต้นไม้ที่มีดอกไม้หอมหวานที่สุดและสนุกที่สุดในสวนทั้งหมด ที่มีการพยักหน้าให้กัน